Rodzinne warsztaty robienia ozdób z opłatków wigilijnych

[POL] | [DEU]
Zapraszamy uczestników w wieku od 3 lat, również dorosłych, na wyjątkowy warsztat tworzenia ozdób z opłatków wigilijnych.

Opłatek w polskiej tradycji zajmuje szczególne miejsce. To właśnie przełamaniem opłatkiem, a dawniej chlebem, rozpoczynamy kolację wigilijną. Moment ten symbolizuje składanie sobie życzeń na nadchodzący rok, wybaczanie ewentualnych win oraz zakończenie wszelkich sporów i waśni między członkami rodziny. Opłatek ma więc szczególne znaczenie – łączy, godzi i niesie życzenia zdrowia i pomyślności.

Opłatek zajmuje również szczególne miejsce wśród bożonarodzeniowych ozdób, ponieważ jest to materiał, który można wycinać jak papier i łączyć w dowolne kształty. Ozdoby opłatkowe pojawiły się najpierw na przełomie XVII /XVIII wieku na dworach szlacheckich, tak samo jak obyczaj dzielenia opłatka. Te oryginalne i typowe tylko dla ziem polskich, misterne ozdoby z opłatków w XIX w. pojawiły się także w chłopskich chatach. Najczęściej spotykane opłatkowe ozdoby układa się w kształt gwiazd i kul, zwanych światami, ale spotyka się też wycinanki w formie dziecięcej kołyski czy półksiężyców.

Na wigilijnym stole tradycyjnie znajdują się białe opłatki, jednak można także uzyskać opłatki kolorowe – np. różowe z soku z buraków, żółte z kurkumy, zielone z suszonych ziół czy niebieskie z jagód. Na dawnej wsi kolorowe opłatki były dzielone ze zwierzętami; psami, końmi, bydłem, owcami, a nawet kurami, ponieważ od zwierząt, ich płodności i zdrowia zależał byt i dostatek w gospodarstwie.

Podczas warsztatu będzie można samodzielnie wykonać ozdobę świąteczną z opłatka pod okiem instruktorki, która krok po kroku pokaże i wytłumaczy technikę. Samodzielnie wykonane ozdoby będzie można zabrać do domu, dlatego uczestników koniecznie prosimy o przyniesienie po 2 własnych twardych i sztywnych opakowań, aby przenieść ozdobę i aby się nie zniszczyła po drodze. Dobrym opakowaniem będzie śniadaniówka wielkości dużej kanapki (ok. 12 cm x 12 cm) oraz pudełko na kulę wielkości średniego jabłka. 

Warsztat w języku polskim poprowadzi Katarzyna Lindner, antropolożka kultury, która techniki wycinanki opłatkowej nauczyła się od polskich twórczyń ludowych.

O mnie: Pierwszy raz zetknęłam się  z polskim folklorem w ludowym zespole artystycznym Promni w Warszawie. Wraz z poznawaniem kroków polskich tańców ludowych i narodowych, rosła moja fascynacja i miłość do kultur tradycyjnych i sztuki ludowej. Stopniowo wchodziłam w środowisko badaczy i praktyków kultury w Warszawie; początkowo poznawałam scenę folkową, aż natrafiłam na środowisko Domu Tańca. Dzięki artystom badającym kulturę polskiej wsi in crudo, czyli na surowo, w formach nie scenicznych, docierałam do twórców ludowych. W Warszawie organizowałam koncerty i potańcówki („Dechy“), festiwal Wszystkie Mazurki Świata, wydawałam książki, organizowałam warsztaty śpiewu, tańca, gry na instrumentach, produkowałam dokumentalne filmy. Jednym z moich ulubionych projektów były Spotkania z Rękodziełem Ludowym, czyli warsztaty dla szkół i przedszkoli, na których prawdziwe twórczynie ludowe pokazywały i uczyły swojego rzemiosła. W ten sposób poznałam archaiczne metody tworzenia ozdób bożonarodzeniowych i wielkanocnych; takie jak: kurpiowskiej wycinanki i byśki z ciasta, pisanki zdobione sitowiem i wełną (z regionu Kurpi Puszczy Białej), ozdoby z gliny, wielkanocne palmy z suszonych traw i zbóż, kwiaty z bibuły, wycinankę łowicką, a także ozdoby z opłatka i pisanki zdobione woskiem. Dziś sama prowadzę warsztaty, ponieważ uważam, że te piękne archaiczne techniki zasługują na to, aby je poznawać. Są to piękne okazje do spotkania przy stole i do tego, aby różne pokolenia robiły coś razem i aby ręce popracowały, a ja chcę przekazać dalej to, czego się kiedyś nauczyłam od ludowych artystek.

Prowadząca: Katarzyna Lindner

Niedziela, 14.12.2025, godz. 15:00

SprachCafé Polnisch, Schulzestraße 1, 13187 Berlin-Pankow

Zapraszamy!

Udział w kosztach: 10€ / rodzinę (max. 2 osoby dorosłe + 2 dzieci, każda kolejna osoba 5€)
>>> Tickets
Wymagane są zgłoszenia mailem: d.stasinska@sprachcafe-polnisch.org

Cykl zajęć współfinansowany jest przez Polskie Centrum Kompetencji i Koordynacji (KoKoPol) przy IBZ St. Marienthal ze środków Federalnego Ministerstwa Spraw Zagranicznych.

[DEU]
Familien-Workshop: Weihnachtsoblaten-Dekorationen herstellen | PL

Wir laden Kinder ab 3 Jahren, auch Erwachsene, zu einem besonderen Workshop ein, in dem Weihnachtsoblaten-Dekorationen gestaltet werden.

Die Oblate hat in der polnischen Tradition einen besonderen Stellenwert. Mit dem Brechen der Oblate – früher des Brotes – beginnt das Weihnachtsabendessen. Dieser Moment symbolisiert das Austauschen von guten Wünschen für das kommende Jahr, das Vergeben möglicher Verfehlungen und das Beenden von Streitigkeiten innerhalb der Familie. Die Oblate hat somit eine besondere Bedeutung – sie verbindet, versöhnt und überbringt Wünsche für Gesundheit und Wohlstand. Die Oblate nimmt auch unter den Weihnachtsdekorationen einen besonderen Platz ein, da sie wie Papier geschnitten und zu beliebigen Formen zusammengesetzt werden kann. Oblaten-Dekorationen tauchten erstmals Ende des 17./Anfang des 18. Jahrhunderts an adeligen Höfen auf, ebenso wie der Brauch, die Oblate zu teilen. Diese originellen und typisch nur für Polen hergestellten, filigranen Oblaten-Dekorationen fanden im 19. Jahrhundert auch Eingang in bäuerliche Häuser.Am häufigsten werden Oblaten-Dekorationen in Form von Sternen und Kugeln hergestellt, den sogenannten „Światy“, aber auch Schnitte in Form von Kinderwiegen oder Halbmond kommen vor.Auf dem Weihnachtstisch befinden sich traditionell weiße Oblaten, doch es ist auch möglich, farbige Oblaten herzustellen – z. B. rosa aus Rote-Bete-Saft, gelb aus Kurkuma, grün aus getrockneten Kräutern oder blau aus Beeren. Auf dem alten Land wurden farbige Oblaten auch mit Tieren geteilt – Hunden, Pferden, Rindern, Schafen und sogar Hühnern –, da das Wohl und die Fruchtbarkeit der Tiere über den Lebensunterhalt und den Wohlstand im Haushalt entschieden. Während des Workshops kann jeder unter Anleitung der Kursleiterin Schritt für Schritt eine eigene Weihnachtsdekoration aus Oblaten herstellen. Die selbst gefertigten Dekorationen können mit nach Hause genommen werden. Wir bitten die Teilnehmer, jeweils zwei stabile Behälter mitzubringen, um die Dekoration unversehrt transportieren zu können. Geeignet sind z. B. eine Brotdose in der Größe eines großen Sandwiches (ca. 12 x 12 cm) und eine Schachtel für eine Kugel in der Größe eines mittelgroßen Apfels.

Der Workshop wird von Katarzyna Lindner, Kulturanthropologin, in Polnisch geleitet, die die Technik der Oblaten-Schnitzerei von polnischen Volkskünstlerinnen erlernt hat.

Workshop-Leitung: Katarzyna Lindner 

Über mich:
„Zum ersten Mal kam ich mit polnischem Folklore in Kontakt durch das Volkskunstensemble Promni in Warschau. Mit dem Erlernen polnischer Volkstänze wuchs meine Faszination und Liebe zu traditionellen Kulturen und Volkskunst. Nach und nach betrat ich die Welt der Kulturforscher und Praktiker in Warschau; zunächst lernte ich die Folk-Szene kennen, bis ich auf das Umfeld des Domu Tańca stieß. Durch Künstler, die die polnische Dorfkultur in roher, nicht-bühnlicher Form erforschten, lernte ich die Volkskünstler direkt kennen.In Warschau organisierte ich Konzerte und Tanzveranstaltungen („Dechy“), das Festival Wszystkie Mazurki Świata, veröffentlichte Bücher, leitete Workshops für Gesang, Tanz und Instrumentalspiel und produzierte Dokumentarfilme. Eines meiner Lieblingsprojekte waren die Spotkania z Rękodziełem Ludowym, Workshops für Schulen und Kindergärten, bei denen echte Volkskünstlerinnen ihr Handwerk zeigten und lehrten. So lernte ich archaische Techniken der Herstellung von Weihnachts- und Osterdekorationen kennen: Kurpiowski Papierschnitt (wycinanka) und Gebäckfiguren (byśki), Ostereier mit Schilf- und Wollverzierung aus der Region Kurpi Puszczy Białej, Dekorationen aus Ton, Osterpalmen aus getrockneten Gräsern und Getreide, Blumen aus Seidenpapier, Łowicer Papierschnitte sowie Oblaten- und Wachsverzierung von Eiern. Heute leite ich selbst Workshops, weil ich der Meinung bin, dass diese schönen, archaischen Techniken es verdienen, weitergegeben zu werden. Sie bieten wunderbare Gelegenheiten, sich am Tisch zu treffen, Generationen miteinander arbeiten zu lassen und die Hände kreativ einzusetzen – und ich möchte weitergeben, was ich einst von Volkskünstlerinnen gelernt habe“.

Seid dabei!

Sonntag, 14.12.2025, 15:00 Uhr

SprachCafé Polnisch, Schulzestraße 1, 13187 Berlin-Pankow

Zapraszamy!

Kostenbeteiligung: 10 € pro Familie (max. 2 Erwachsene + 2 Kinder, jede weitere Person 5 €)
>>> Tickets
Anmeldung per E-Mail ist erforderlich: d.stasinska@sprachcafe-polnisch.org

Wir freuen uns auf Euch! 

Gefördert durch das Kompetenz- und Koordinationszentrum Polnisch (KoKoPol) am IBZ St. Marienthal durch Mittel des Auswärtigen Amts.